Regeneratieve landbouw
Wat is het precies?
Regeneratieve landbouw is het herstellen van de bodem en de natuur door middel van landbouw. Door het creëren van een optimale toestand van de bodem en de ecosystemen kunnen we optimaal gebruik maken van de ecosysteem diensten die de natuur ons biedt.
Om tot een regeneratief landbouw model te komen proberen we de patronen van de natuur te begrijpen om ze vervolgens te kopiëren naar onze bedrijfsvoering op de boerderij.
Regeneratieve begrazing
De belangrijkste 'gereedschap' voor een regeneratief landbouwsysteem met grote grazers is regeneratieve begrazing( ook wel holistisch geplande begrazing genoemd). Deze manier van begrazen is mede bedacht door Allan Savory, een Zimbabwaanse wetenschapper en oprichter van het Savory Institute. Hij heeft jaren lang onderzoek gedaan naar de oorzaken van verwoestijning en landdegradatie. Daarbij is hij tot de belangrijke conclusie gekomen dat overbegrazing niet in eerste instantie komt door de hoeveelheid dieren die in een gebied lopen, maar dat het voornamelijk te maken heeft met de periodes dat de dieren wel en niet in een gebied lopen. Hij zag bij de grote kuddes grote grazers in Afrika dat de dieren in enorme groepen rondtrokken. Deze groepen ontstonden door de grote hoeveelheid predatoren die er waren, voor de veiligheid blijven de dieren dan dicht op elkaar. Om steeds weer vers gras te krijgen en niet in hun eigen mest te lopen moesten die kuddes zich blijven verplaatsen. En dit gedrag is de basis geworden van de regeneratieve beweidingsmethode.
Maar waarom zorgt nu juist deze beweidingsmethode voor een gezond landschap?
Om dat te kunnen begrijpen moeten we iets weten over de groei van gras. Wanneer een grasplant wordt afgevreten of afgemaaid haalt het een deel van de energie die nodig is om terug te groeien uit zijn wortels. Een deel van de wortels sterft dus af zodat het gras weer snel kan terug groeien. Wanneer het gras weer genoeg bladmassa heeft kan er weer voldoende fotosynthese(het proces waarbij er onder invloed van zonlicht water en CO2 omgezet wordt in zuurstof en suikers) plaatsvinden. Uiteindelijk zal de plant weer zo veel suikers vormen dat de wortels weer helemaal terug groeien.
Wat is overbegrazing?
Overbegrazing is dat de plant weer wordt afgevreten of afgemaaid voordat de wortels weer volledig zijn hersteld. Dit kan op twee manieren gebeuren:
- Wanneer de grazers te lang in een stuk lopen. De jonge grasscheuten bevatten veel meer suikers dat het wat oudere gras, waardoor de grazers deze weer als eerste afgrazen. In ons klimaat begint het gras vaak na drie dagen weer te groeien, de koeien lopen dus nooit langer dan drie dagen in een stuk.
- Wanneer de grazers te snel terug komen in een stuk grasland. De wortels van het grasland zijn dan nog niet volledig hersteld. De hersteltijd van gras verschilt in de loop van het seizoen, in de lente kan de hersteltijd rond de 21 dagen zijn terwijl in een droge zomer of winter de herstel periode wel een paar maanden kan zijn.
Wat zijn de gevolgen van overbegrazing?
Overbegrazing zorgt ervoor dat de wortelmassa van de planten steeds kleiner worden. Doordat het gras iedere keer weer een deel van de wortels gebruikt om terug te groeien, raakt het gras uitgeput en duurt het steeds langer voordat het weer terug groeit. In ons vochtige klimaat zijn de gevolgen van overbegrazing vaak slecht zichtbaar doordat het gras meestal groen is. Echter wordt het wel van steeds groter belang dat we gezonde bodems hebben die veel vocht kunnen vast houden en dat de gewassen diep in de bodem wortelen. De laatste jaren zien we steeds vaker langere periodes van droogte in de zomer en dus wordt het belang van een gezonde bodem ook steeds groter.
